Darmtransit

Oorzaken van spijsverteringsproblemen

Naar schatting zou ongeveer 69% van alle Belgen last hebben van één of andere darmkwaal. Het is echter niet altijd gemakkelijk om de juiste oorzaak van de klachten te achterhalen. Er kunnen verschillende elementen aan de basis liggen van spijsverteringsproblemen. Denk maar aan spanning, stress, reizen, te snel eten, onvoldoende kauwen, teveel tussendoortjes, eten achter de computer … maar ook aan een tekort aan spijsverteringsenzymen.

Spijsverteringsenzymen zijn fundamenteel voor de goede afbraak van ons voedsel tot voedingsstoffen en komen overal in het spijsverteringsstelsel voor:

• In het speeksel: voornamelijk voor de afbraak van zetmeel.
• In de maag: voornamelijk voor de afbraak van eiwitten.
• In de alvleesklier: voornamelijk voor de afbraak van vetten, eiwitten en koolhydraten.
• In de dunne darm: voornamelijk voor de afbraak van koolhydraten en eiwitten.

In alle stadia van de spijsvertering, van de mond tot de darmen, helpen enzymen om voedsel om te zetten in voedingsstoffen, zodat deze gemakkelijk door het lichaam kunnen worden opgenomen.

Hoe doen ze dat?
Door complexe moleculen af te breken tot eenvoudige moleculen, deze komen vervolgens in de bloedbaan terecht en laten het lichaam goed functioneren. De belangrijkste spijsverteringsenzymen zijn proteasen, lipasen en amylase, die respectievelijk eiwitten, vetten en zetmeel (een complex koolhydraat) afbreken.

Spijsverteringsenzymen komen uit verschillende bronnen. Ons lichaam produceert een bepaalde hoeveelheid ervan, meestal uitgescheiden door de alvleesklier, en neemt ze op via de voeding. Enzymen spelen een belangrijke rol in een aantal chemische processen in ons lichaam. Zonder hen zouden onze cellen, organen en spieren niet zo goed functioneren. Enzymen zijn echter vooral belangrijk in het spijsverteringsproces.

Slechte voeding kan leiden tot een ijzer- en vitaminetekort, onvoldoende vezels, overgewicht en heel wat gezondheidsproblemen … Dit alles kan ook verteringsproblemen met zich meebrengen. Sommige voedingsstoffen en een slechte hydratatie kunnen eveneens spijsverteringsproblemen veroorzaken of verergeren.

Een zittende levensstijl en te weinig lichaamsbeweging maken je metabolisme trager. Ook dat gaat samen met een verhoogd risico op overgewicht, wat op zich weer kan leiden tot spijsverteringsstoornissen.

Ook stress kan zorgen voor een verstoorde darmwerking, het heeft een negatieve impact op de darmbarrière en de darmflora. Dit komt doordat de stresshormonen (adrenaline en cortisol) het immuunsysteem activeren, waardoor er een vertraging is van minder essentiële systemen zoals de spijsvertering.

Het wordt aanbevolen om je tijd te nemen tijdens het eten en voldoende te kauwen. Dit omdat de speekselproductie tijdens het kauwen erg belangrijk is voor de vertering. Het enzym amylase dat in ons speeksel zit, verteert al een deeltje van de koolhydraten.

Ook een te lage maagzuursecretie kan een oorzaak zijn van spijsverteringsproblemen. Het maagzuur is namelijk essentieel voor de vertering van voedsel.

Ten slotte worden ook bepaalde medicijnen, zoals niet-steroïde ontstekingsremmers, in verband gebracht met een verhoogd risico op maagzweren. Medicatie tegen artrose en diabetes kan leiden tot misselijkheid, diarree, een opgeblazen gevoel, enz. Zelfs courante medicatie kan constipatie veroorzaken.

Gevolgen van spijsverteringsproblemen

Een moeilijke vertering na de maaltijd kan zich uiten in zeer uiteenlopende symptomen, van een zware maag, krampen, buikpijn, misselijkheid tot een opgeblazen gevoel, winderigheid, constipatie en zelfs diarree of zure oprispingen. We hebben het gevoel dat onze maaltijd letterlijk op ons ‘weegt’. Deze ongemakken komen vaak voort uit een slechte vertering.

Indien ons lichaam geen of onvoldoende spijverteringsenzymen produceert, kunnen voedingssupplementen op basis van verteringsenzymen een mogelijke oplossing bieden. Deze preparaten, die je net voor of tijdens de maaltijd inneemt, bevatten natuurlijke enzymen ter bevordering van de spijsvertering.

Constipatie

Ongeveer 10 tot 30% heeft wel eens last van constipatie. Er is een hogere prevalentie bij vrouwen dan bij mannen.

We spreken van constipatie wanneer je minder dan 3 keer per week naar het toilet moet. Bij constipatie is de darmpassage vertraagd. De ontlasting is dan vaak droog en hard doordat de stoelgang te lang in de dikke darm blijft zitten. Naar het toilet gaan kan pijnlijk zijn en er kunnen aambeien en scheurtjes aan de anus ontstaan.

Constipatie kan ontstaan door een te lage vezel- en vochtinname, te weinig beweging of door niet naar het toilet te gaan bij aandrang. Ook sommige geneesmiddelen zoals ijzer- en calciumpreparaten, maagzuurremmers en sommige antidepressiva kunnen constipatie veroorzaken.

Er wordt aanbevolen om genoeg vezelrijke voeding te eten. Vezels werken als een soort spons in de darm, ze absorberen water waardoor de ontlasting zacht en soepel blijft. Ook is het belangrijk voldoende water te drinken en veel te bewegen. Regelmatige lichaamsbeweging stimuleert de darmen en bevordert een betere darmwerking, wat kan helpen om de stoelgang op gang te brengen.

Diarree

Wanneer je meerdere keren per dag last hebt van dunne, waterige ontlasting kunnen we spreken van diarree. Andere klachten zoals buikpijn, winderigheid, een opgeblazen gevoel, misselijkheid kunnen ook optreden. Bij een normale stoelgang wordt door de darmen vocht onttrokken uit de ontlasting. Bij diarree is dit mechanisme verstoord waardoor er te veel vocht in de stoelgang blijft.

Op reis is de kans op diarree groter door gebrekkige hygiëne, besmet water en voedsel of door virussen, bacteriën en parasieten, dit noemen we dan reizigersdiarree.

Andere oorzaken kunnen zijn: medicatie (antibiotica), lactose-intolerantie, kunstmatige zoetstoffen of spijsverteringsstoornissen. Ook stress kan diarree veroorzaken. Stress zorgt voor een overstimulatie van de darmen waardoor je voedsel te snel door je darmen gaat en er onvoldoende water wordt onttrokken.