Terug naar blog overzicht

Voedselinfectie en voedselvergiftiging: beter voorkomen …

Bij zomerse temperaturen kijken we uit naar een lekkere barbecue of picknick. Dat is niet alleen een feest voor ons, maar ook voor bacteriën en virussen. Gelukkig kunnen we met de juiste aanpak een voedselinfectie of voedselvergiftiging vermijden.

Bij warm weer vinden we het zalig om buiten te eten. Maar als we voedsel te lang in de warmte laten staan, vergroot de kans dat we ziek worden. Zo vermenigvuldigen de bacteriën in het voedsel zich sneller bij warmte en vochtigheid.¹

Verschil tussen voedselinfectie en voedselvergiftiging

Elk jaar worden duizenden mensen in ons land getroffen door een voedselinfectie of -vergiftiging.² In de volksmond spreekt men meestal van voedselvergiftiging, maar de oorzaak van de besmetting is verschillend. Bij een voedselvergiftiging word je ziek door giftige afvalstoffen, geproduceerd door bacteriën of schimmels die reeds aanwezig waren in het voedsel. Die ontwikkelen zich bijvoorbeeld in sommige klaargemaakte voedingsmiddelen die te lang op kamertemperatuur blijven staan voor ze opnieuw bereid worden, zoals rijst of deegwaren. Symptomen zoals misselijkheid, diarree of overgeven treden dan zeer snel op, binnen zes tot acht uur na de maaltijd. Een voedselinfectie daarentegen wordt veroorzaakt door het eten van voedsel met een ziekmakende hoeveelheid bacteriën, parasieten of virussen (onvoldoende verhit vlees, rauwe eieren …). Deze komen in de maag en darm terecht, en verstoren de darmflora. Binnen een à twee dagen na het eten van het besmette voedsel kunnen de symptomen optreden, meer bepaald buikkrampen, diarree, koorts, soms in combinatie met overgeven.³ De bacterie of het virus kan nog enkele weken in de stoelgang voorkomen, waardoor je ook anderen kan besmetten door een slechte handhygiëne.

De bacteriën in het voedsel vermenigvuldigen zich sneller bij warmte en vochtigheid

Behandeling van de symptomen

Meestal verdwijnen de symptomen van een voedselinfectie of -vergiftiging vanzelf binnen de 48 uur. Het is belangrijk om goed te rusten en veel te drinken om uitdroging te voorkomen. Drink steeds kleine hoeveelheden, in totaal 2 tot 3 liter per dag, en bij voorkeur water, thee of bouillon. Bij risicopersonen zoals ouderen of kinderen, of bij tekenen van uitdroging (weinig plassen, extreme dorst en sufheid) kan je een zoutoplossing (ORS, verkrijgbaar in de apotheek) aan het water toevoegen om de opname van vocht te bevorderen.⁴ Eten mag, maar best in kleinere porties. Geneesmiddelen tegen misselijkheid en diarree kunnen de symptomen verzachten, maar verkorten de ziekteduur niet. Als de symptomen aanhouden of verergeren, neem je best contact op met je huisarts. Ook als je koorts ontwikkelt, als er bloed in de ontlasting is, als je hevig moet braken, bij uitdroging of als de diarree meer dan drie dagen aanhoudt, raadpleeg je best je huisarts.³

Praktische tips om besmetting te voorkomen

Om een voedselvergiftiging of een voedselinfectie te voorkomen, is een goede basishygiëne in de keuken belangrijk.^3,5

1. Houd alles schoon. Was je handen grondig en regelmatig met water en zeep. Droog je handen ook goed af na het wassen.
2. Scheid rauw en gekookt voedsel. Gebruik bijvoorbeeld niet dezelfde snijplank voor rauw vlees, gekookt vlees en groenten.
3. Verhit voedsel goed. Dit geldt vooral voor dierlijke producten zoals vlees, vis en eieren. Als je restjes eten weer opwarmt, moet je ze ook goed verhitten.
4. Bewaar voedsel zo koel mogelijk. Zet de koelkast op max. 7 °C en haal vlees of vis er pas uit als je het voedsel wilt bereiden. Zet de slaatjes en sauzen pas op tafel als vlees of vis klaar zijn om te serveren. Plaats voeding ook niet in de zon.
   Verdeel restjes in kleine porties, dan koelen ze sneller af. Bewaar ze maximaal twee dagen in de koelkast. Ontdooid voedsel mag je niet opnieuw invriezen.
5. Let op versheid, houdbaarheidsdatum, bereidings- en bewaaradviezen bij aankoop van voedsel. Bij snel bederfelijke producten is er een uiterste consumptiedatum (‘te gebruiken tot’) en wordt aangeraden om ze niet meer te gebruiken na die datum.

Bronnen:
1 WIV-ISP, Voedselvergiftiging, juli 2009. Geraadpleegd op 22 juni 2020.
2 Denayer, S., Verhaegen, B., & Van Hoorde, K., Voedselvergiftigingen in België - jaaroverzicht 2019, 2019. Geraadpleegd op 22 juni 2020.
3 Sciensano, toxi-infection alimentaire (TIA). Geraadpleegd op 22 juni 2020.
4 Gezondheid en wetenschap, Voedselvergiftiging, 11 oktober 2019. Geraadpleegd op 22 juni 2020.
5 Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu, 5 sleutels tot veilig voedsel, 28 juni 2019. Geraadpleegd op 22 juni 2020

Vond je dit artikel nuttig? Heb jij zelf nog tips die je toepast als je in de keuken staat? Deel ze met ons op Facebook en Instagram!