Van boer tot bord: de Europese strategie voor ‘groenere’ en gezondere voeding
‘Een goede gezondheid voor mensen, gemeenschappen en de planeet’, zo luidt de doelstelling van de ecologische transitie binnen de Europese Unie. ‘Van boer tot bord’ is daarbij een van de ontwikkelde strategieën. Een dergelijk beleid vereist niet alleen een complete transformatie van het Europese voedselsysteem, maar ook van de consumptiepatronen.
In december 2019 voerde de Europese Commissie de ‘Green Deal’ in. Dit ambitieuze groeiplan heeft tot doel om de Europese Unie tegen 2050 klimaatneutraal te maken. In mei 2020 werd de van-boer-tot-bordstrategie, een van de kernideeën van dit pact, voorgesteld. Daarmee verwijst men naar een reeks acties die gericht zijn op de ontwikkeling van een eerlijke, milieuvriendelijke en gezonde Europese voedselketen (productie, transport, distributie, verkoop en verbruik van voedingsmiddelen).
Zorgen voor duurzame ontwikkeling
Dankzij ‘duurzame ontwikkeling’ ontstaat de mogelijkheid om te voldoen aan de behoeften van de huidige generatie en tegelijk de planeet te vrijwaren voor de noden van de toekomstige generaties. Volgens de van-boer-tot-bordstrategie moet dat principe uitgroeien tot het handelsmerk van de Europese boeren, vissers, aquacultuurproducten, voedselverwerkers en cateringdiensten. Terecht, want die aanpak is niet alleen ecologisch noodzakelijk, maar beantwoordt tevens aan de verwachtingen van de Europese burgers, die streven naar gezonde en minder bewerkte voedingsmiddelen, verkregen op een duurzame wijze.
De Europese Commissie hoopt dat doel te bereiken door de volgende acties:
- biologische landbouw ontwikkelen, tot hij tegen 2030 25 % van de gebruikte landbouwgrond vertegenwoordigt, in vergelijking met 7,5 % nu,
- voedselverspilling bestrijden, door de verbruikers meer uitleg te geven over de betekenis van vervaldata op verpakkingen (het verschil tussen ‘te gebruiken tot’ en ‘ten minste houdbaar tot’),
- toezicht houden op dierenwelzijn tijdens het fokken, maar ook tijdens het transport en het slachten.
Door ons eetpatroon af te stemmen op de voedingsaanbevelingen kunnen we onze ecologische voetafdruk verkleinen
De gezondheid van de consument beschermen
De tweede doelstelling van de van-boer-tot-bordstrategie beoogt de bescherming van de gezondheid van de consument inzake voedselveiligheid. Daartoe behoren:
- het gebruik van chemische pesticiden verminderen, door andere bestrijdingstechnieken tegen ongedierte op gewassen te stimuleren (wisselbouw, mechanische onkruidbestrijding …),
- de ontwikkeling van verpakkingen zonder schadelijke chemische stoffen, die milieuvriendelijk, herbruikbaar en recycleerbaar zijn,
- de beschikbaarheid van producten uit de biologische landbouw, dankzij bijvoorbeeld een lager btw-tarief op biologische groenten en fruit,
- een groter consumentenbewustzijn voor een gezonder eetpatroon, door duidelijke en complete informatie te verstrekken over de voedingsmiddelen (verplichte en geharmoniseerde voedingswaarde-etikettering).
De centrale rol van de Europese burgers
Volgens de Europese Commissie vereist de van-boer-tot-bordstrategie aanpassingen binnen de volledige Europese voedselketen en kan ze enkel slagen als het eetpatroon van de Europese burgers eveneens wijzigt.
Op dit moment wordt 20 % van de voedingsproductie verspild en heeft ruim de helft van de volwassen bevolking te kampen met overgewicht, wat bijdraagt aan de hoge prevalentie van voedingsgerelateerde aandoeningen (hart- en vaatziekten, kanker …). Over het algemeen is het Europese eetpatroon niet in overeenstemming met de nationale voedingsaanbevelingen. Bovendien is het voedselaanbod van dien aard dat gezonder eten niet altijd de makkelijkste keuze is. Zo is de gemiddelde inname van energie, rood vlees, suikers, zout en vetten te hoog, terwijl de consumptie van volkorenproducten, fruit en groenten, peulvruchten en noten te gering is. Maar als het Europese eetpatroon zou overeenstemmen met de voedselaanbevelingen, dan zou de ecologische voetafdruk van de voedselsystemen aanzienlijk dalen. Meer uitleg is niet nodig …
Bron:
Een ‘Van boer tot bord’-strategie voor een eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem. Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees economisch en sociaal comité, en het comité van de regio’s, Brussel, 20.5.2020.