Glutenvrij eten: een goede of slechte trend?
In slechts een paar jaar tijd is gluten het zwarte schaap van de voeding geworden. Overal is de glutenvrije trend merkbaar: in supermarkten, restaurants, op blogs … Het doel is gezonder eten. Maar is die glutenjacht wel echt een goed idee?
Laten we eerst even kennismaken met de vermeende vijand. Gluten is een eiwit dat voorkomt in bepaalde granen, zoals tarwe, gerst, haver en rogge. De voedingsindustrie verwerkt graag gluten in voedingsmiddelen, aangezien ze voor stevigheid en elasticiteit zorgen. Gluten worden bijvoorbeeld gebruikt in brood, pasta, vleeswaren, kant-en-klaarmaaltijden, sommige smeerkazen, gepaneerde producten, bakpoeder, sojasaus, bier … In tal van producten dus!
Gezondheidsredenen
Er zijn drie groepen van personen bij wie de inname van gluten gezondheidsproblemen veroorzaakt. Het gaat om mensen met:
- een glutenallergie: door de inname van gluten krijgen ze allergische reacties (ademhalingsproblemen, huiduitslag …). Er behoren heel weinig mensen tot deze categorie: slechts 0,4% van de Europese bevolking heeft een glutenallergie;
- een glutenintolerantie: deze personen lijden aan coeliakie. Door de inname van gluten raken hun darmvlokken ontstoken. De gevolgen: buikpijn, diarree, een opgezette buik … Het is een ziekte die moeilijk te verdragen valt. Toch 1% van de Europese bevolking wordt getroffen door coeliakie;
- glutensensitiviteit: deze personen hebben gelijkaardige symptomen als mensen met een glutenintolerantie. Nochtans kan er bij hen door middel van medische onderzoeken (bloedafname en biopsie) niet worden vastgesteld dat ze coeliakie hebben. Bij hen luidt de diagnose dan eerder prikkelbaredarmsyndroom, waarvan gluten vermoedelijk de oorzaak zijn. 5% van de Europese bevolking behoort tot deze categorie.
Alleen een gevarieerde voeding garandeert een goed voedingsevenwicht.
Een trend
Slechts weinig mensen moeten echt kiezen voor een glutenvrij dieet wegens gezondheidsredenen.
Glutenvrij eten zit echter in de lift, met het achterliggende idee dat het deel uitmaakt van ‘gezond eten’. Sommigen die deze trend volgen, hervinden naar eigen zeggen hun darmcomfort. Toch raden deskundigen dit dieet niet aan voor personen bij wie gluten geen gezondheidsproblemen veroorzaakt. Zo heeft een recente Amerikaanse studie1 aangetoond dat gebrek aan gluten in volkorengranen het risico op hartziekten drastisch zou kunnen verhogen. Volkorengranen staan er immers om bekend dat ze de cholesterol verlagen en dat ze dus ook het risico verminderen op ziekten die het gevolg zijn van een hoog cholesterolgehalte, zoals hart- en vaatziekten.
Eet met gezond verstand
Alleen een gevarieerde voeding garandeert een goed voedingsevenwicht. Diëten die zonder medische redenen een bepaald voedingsmiddel uitsluiten, worden afgeraden. Personen
voor wie een glutenvrij dieet onvermijdelijk is, laten zich best opvolgen door een gezondheidswerker.
Zoals het spreekwoord zegt: “overdaad schaadt”, dus is een redelijk glutenverbruik aan te raden… Waarom zou je dat bord vol pasta dus niet eens vervangen door een salade van rauwe groenten met kip? Of misschien moet je deze keer eens geen brood eten voordat je je maaltijd krijgt op restaurant? Dat zijn eigenlijk allemaal heel eenvoudige dingen die volledig op één lijn zitten met het idee van ‘beter eten’.
Met dank aan Morgane Daniel, diëtiste en voedingsdeskundige die gespecialiseerd is in menselijke voeding.
Bronnen
1 Benjamin Lebwohl, Yin Cao, Geng Zong, Frank B Hu, Peter H R Green, Alfred I Neugut, Eric B Rimm, Laura Sampson, Lauren W Dougherty, Edward Giovannucci, Walter C Willett, Qi Sun, Andrew T Chan, « Long term gluten consumption in adults without celiac disease and risk of coronary heart disease: prospective cohort study », BMJ, 2017.