Terug naar blog overzicht

De feiten en fabels van gluten

Glutenvrij, een aangewezen levensstijl voor mensen die geen gluten kunnen verdragen. Maar wat is nu juist glutenintolerantie? Wat mag je dan niet meer eten? En is een glutenvrij dieet beter voor iedereen?

Gluten komen van nature voor in bepaalde granen, zoals tarwe, rogge, haver en gerst en zijn dus een onderdeel van heel wat voedingsmiddelen. In de afgelopen jaren zijn er al heel wat beweringen rond gluten en glutenvrije diëten de revue gepasseerd. Hier geven we alvast duidelijkheid over 5 stellingen rond gluten.

Stelling 1: Coeliakie, glutenallergie, glutensensitiviteit: het is allemaal hetzelfde

Neen, deze mogelijke misvatting kunnen we al meteen de wereld uit helpen. Hoewel deze ziektebeelden gelijkaardige symptomen hebben, kunnen ze in twee groepen opgedeeld worden. Zo zijn coeliakie, glutenintolerantie en glutenallergie synoniemen voor een aangeboren auto-immuunziekte waarbij patiënten intolerant zijn voor producten die gluten bevatten. Gluten zullen in dit geval het slijmvlies van de dunne darm beschadigen waardoor voedingsstoffen onvoldoende opgenomen worden en vermoeidheid, diarree, constipatie en groeiachterstand kunnen optreden ⁽¹⁾. Bij glutensensitiviteit daarentegen is je lichaam overgevoelig aan gluten waardoor je het eten ervan moeilijk kan verdragen, maar je darmen raken gelukkig niet beschadigd.

Neen, een glutenvrij dieet geeft je over het algemeen geen gezondheidswinst.

Stelling 2: Een glutenintolerantie is erfelijk

Juist. De precieze oorzaak van coeliakie is nog niet gekend, maar het is wel zo dat glutenintolerantie gelinkt is aan HLA-DQ2 en HLA-DQ8 genen. Mensen die drager zijn van deze genen, en deze dus geërfd hebben van (één van) de ouders, zijn genetisch vatbaar voor coeliakie ⁽²⁾. Dit verklaart ook waarom glutenintolerantie vaak in familieverband voorkomt. Wel moeten we daarbij vermelden dat ook omgevingsfactoren een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van glutenintolerantie.

Stelling 3: Glutenvrij eten is gezond

Neen, een glutenvrij dieet geeft je over het algemeen geen gezondheidswinst. Ten minste, als je niet lijdt aan coeliakie of glutensensitiviteit. Glutenbevattende granen passen met hun gezonde bouwstoffen en vezels namelijk perfect binnen een voedzaam voedingspatroon. Een tekort hieraan kan leiden tot een gebrek aan vitamines B en E, en ijzer. Mensen met coeliakie of glutensensitiviteit baten natuurlijk wel van een glutenvrij dieet, maar ook voor hen blijft het belangrijk om voldoende vervangers voor tarweproducten te voorzien. Overleg daarom steeds eerst met je arts vooraleer je dieet drastisch te wijzigen.

Stelling 4: Gluten zitten alleen in brood

Neen, helaas is het niet zo eenvoudig. In alle voedingsmiddelen die tarwegranen bevatten, zitten er ook gluten. Dit gaat dus om heel wat meer voedingswaren dan brood alleen. Koekjes, pizza en pasta zijn hiervan enkele beter gekende voorbeelden, maar ook in etenswaren gebaseerd op glutenbevattend bindmiddel vind je gluten terug. Dan hebben we het bijvoorbeeld over soepen, sauzen, worst en gehakt.

Stelling 5: Vis, vlees, groenten en fruit zijn glutenvrij

Klopt! Onbewerkte vis, vlees, groenten en fruit zijn van nature uit glutenvrij en kunnen dus zonder zorgen aan het menu toegevoegd worden wanneer glutenintolerantie of -sensitiviteit aan de basis ligt van je klachten. Ook voedingsmiddelen zoals aardappelen, eieren, melk, boter, noten en zaden bevatten geen gluten.

 Bronnen:
 (1)MR Dunne, G Byrne, FG Chirdo, C Feighery, “Coeliac Disease Pathogenesis: The Uncertainties of a Well-Known Immune Mediated Disorder”, Front Immunol, 2020; 11:1374.
 (2)CV Schneider, M Kleinjans, M Fromme, KM Schneider, P Strnad, “Phenome-wide association study in adult coeliac disease: role of HLA subtype”, Aliment Pharmacol Ther, 2021; 53(4):510-518. 

Hoe ga jij om met coeliakie of glutenintolerantie? Deel jouw ervaringen en tips met andere lezers op onze onze op Facebook en Instagram!